کسانی که نمی توانند به سمت بازرس شرکت انتخاب شوند

بازرسان اشخاصی هستند که توسط مجمع عمومی برای نظارت به اعمال مدیران و حساب ها و معاملات شرکت انتخاب می گردند. در حقیقت ، بازرسان به منزله چشم و گوش شرکت ( یعنی صاحبان سهام ) می باشند به این جهت باید بر نحوه کار و عملکرد مدیران شرکت در ابعاد و سطوح مختلفه مرتبط با شرکت نظارت داشته و مراقب اعمال و رفتار آن ها باشند و هر گونه سوء جریان یا موارد خلافی را که مشاهده کنند به هیئت مدیره و مجامع عمومی گزارش نمایند .

هر شرکت سهامی باید ااماَ حداقل یک بازرس داشته باشد. ( ماده 144 لایحه قانونی 1347).

کسانی که نمی توانند به سمت بازرس شرکت انتخاب شوند

برابر ماده 147 قانون تجارت اشخاص ذیل نمی توانند به بازرسی شرکت سهامی انتخاب گردند.

1- مدیران و مدیر عامل

2- اقرباء سببی و نسبی مدیران و مدیر عامل تا درجه سوم از طبقه اول و دوم

3- کسانی که خود یا همسرانشان از مدیران و مدیر عامل به طور موظف حقوق دریافت می نمایند.

لازم به توضیح است که ممنوعیت این قبیل اشخاص به علت ارتباط کاری و یا خویشاوندی برای اینست که بازرسان شرکت در حقیقت چشم و گوش مجمع عمومی و سهامداران می باشند و باید اعمال و رفتار مدیران شرکت را در رابطه با عملکرد و امور مالی شرکت کنترل نمایند. بدیهی است وقتی چنین ارتباطاتی وجود داشته باشند طبعاَ بنا به ملاحظات مذکور ممکن است تحت تاثیر و نفوذ آن ها قرار بگیرند و نتیجتاَ اموال و سرمایه شرکت مورد سوء استفاده قرار گیرد.

4- کلیه کسانیکه برابر ماده 111 قانون تجارت نمی توانند به مدیریت شرکت انتخاب شوند نمی توانند به عنوان بازرس یا بازرسان شرکت انتخاب گردند.

چگونگی انتخاب بازرسان شرکت

مجمع عمومی عادی در هر سال یک یا چند بازرس را انتخاب می نماید. تا برابر قانون وظایف خود را انجام دهند. بدیهی است پس از خاتمه دوره اول انتخاب مجدد بازرسان منع قانونی ندارد لیکن اولین انتخاب بازرس یا بازرسان شرکت سهامی عام در مجمع عمومی موسس به عمل می آید و مجمع عمومی عادی باید یک یا چند نفر بازرس علی البدل تعیین نماید تا در صورت معذوریت یا فوت یا استعفاء یا سلب صلاحیت و شرایط و یا عدم قبول سمت توسط بازرس یا بازرسان اصلی جهت انجام وظایف بازرسی دعوت بشوند و به جای بازرسان فوق که بنا به یکی از دلایل و جهات مذکور وجود ندارند وظایف آن ها را انجام دهند.

نکات قابل توجه در رابطه با بازرسان شرکت سهامی

1- اولین دوره بازرسان : در شرکت سهامی عام توسط مجمع عمومی موسس و در شرکت سهامی خاص طبق ماده 20 ل. ا. ق. ت توسط صورت جلسه ای که به امضاء همه سهامداران رسیده باشد، تعیین می گردد. ( ماده 145 ل. ا. ق. ت )

2 – دوره های بعدی بازرسان : توسط مجمع عمومی عادی انتخاب می شوند . ( م 144 ل. ا. ق. ت )

3- شیوه های نصب بازرسان : انتخاب بازرسان به رای اکثریت نسبی حاضرین در مجمع است. ( م 88 ل. ا. ق. ت )

4- بازرس علی البدل : مجمع عمومی عادی باید یک یا چند بازرس علی البدل نیز انتخاب کند تا در صورت معذوریت یا فوت یا استعفاء یا سلب شرایط یا عدم قبول سمت توسط بازرس یا بازرسان اصلی جهت انجام وظایف بازرسی دعوت شوند، برخلاف اعضاء هیات مدیره که انتخاب علی البدل برای آن ها اامی نبود. ( ماده 146 ل. ا. ق. ت )

5- عزل بازرسان : بازرسان ، قبل از اتمام دوره بازرسی شان کلاَ یا بعضاَ قابل عزل می باشند. همان طور که مجمع عمومی بازرسان را انتخاب می کند، مجمع عمومی عادی نیز می تواند پیش از موعد آنان را عزل نماید. ( ماده 144 ل. ا. ق. ت )

6- شیوه عزل بازرسان : عزل بازرسان نیز به رای اکثریت مطلق ( نصف به علاوه یک ) حاضرین در جلسه مجمع است. البته برای عزل آن ها باید جایگزین آن ها انتخاب گردد. ( ماده 144 ل. ا. ق. ت )

7- انتخاب مجدد اشخاص به بازرسی بلامانع است ، همان طور که انتخاب مجدد اعضاء هیات مدیره بلامانع بود.

8- در صورت انقضاء مدت ماموریت بازرسان، ماموریت بازرسان منقضی می گردد برخلاف اعضاء هیات مدیره که تا زمان انتخاب مدیران جدید، مدیران سابق کماکان مسئول اداره شرکت خواهند بود.

9- مدت بازرسی : یک سال می باشد، برخلاف مدت مدیریت اعضاء هیات مدیره که دو سال بود.